1 de 2

Faʻamanatu i Aotearoa le ʻMatariki'

Tapena fuafuaga mo le faʻamanatuina o le 'tausaga fou' o Tagata Māori

Ata : Malae ou Aotearoa dans le PCC | (C) Samoana Media LLC

14 IULAI 2023 | NUʻUULI, AS | TŪSIA E JOHN FALANIKO PĀTŪ

ʻO le aso 14 o Iulai ʻua paʻū ai le faʻamanatuina o le Matariki i le tausaga lenei i Aotearoa Niu Sila.

ʻO le Matariki po le fuifuifetū lea ʻo le Mataliʻi ( Pléiades ) e pei ona taʻua ai i la tātou gagana Sāmoa, ʻo le pō e oso aʻe ai lenei faʻaputuga fetū ʻo le Matariki i Aotearoa. ʻUa ʻavea lenei aso ma aso mālōlō aloaʻia ina ʻua faʻaopoopoina i le kalena o aso mālōlō faʻaletausaga a le mālō mo le lua tausaga talu ai.

ʻO le Matariki sā ʻavea ma "tausaga fou" i le manatu o tangata whenua o Aotearoa po ʻo tagata Māori i aso o le vavau a ʻo lenei ʻua toe faʻaolaolaina le faʻatāuaina o lenei aso e le toʻatele o tagata Māori i lenei vāitau.

E lē gata i lea, a ʻua ʻāmanaʻia e le Mālō o Niu Sila lea taimi tāua, ma ʻua aloaʻia foʻi lona ʻavea ma aso mālōlō i totonu o le atunuʻu i le tausaga 2021 i lalo o le faigāmālō a lē sā ʻavea ma P ālemia i lena vāitau, ʻo le Susuga à Jacinda Ardern. ʻO se tasi lenei folafolaga a lenei sui o le vāega ʻupufai ʻo le Leipa sā faʻatōsina ai tagata pālota ʻae leʻi loma atu le faigāpālota a Niu Sila i lenā tausaga a ʻo lea ʻua taulau ma faʻataunuʻuina i lea manaʻoga i lea tausaga ma ʻoloʻo faʻatāuaina seʻi oʻo mai lave i le asō.

ʻUa tele tapenaga mo le faʻamanatuina o lenei aso mālōlō, e lē tagata i le ʻau Māori, a ʻo tagata Pasifika foʻi ʻua sāunia a lātou fuafuaga faʻapitoa. ʻO le tele foʻi o āʻoga ʻāmata Pasifika ʻoloʻo faʻatāuina lenei aso e ala ia lātou siva ma pesepesega ma isi fuafuaga ʻua ʻuma ona faʻatūlagaina ia lātou aʻoaʻoga.

ʻO le faʻamamaluina o le Matariki ʻo se tasi lenei o measina a le ʻau Māori ʻoloʻo faʻaolaolaina ma tau tāofi nei neʻi mou atu. E ui lave ina ʻua tele suiga i Aotearoa ʻauā le faʻakoloneina o tagata Māori, ʻoloʻo tūmau pea le manatu e toe fagufagu ma tāofi mau i isi measina e pei ʻo le faʻatinoina o fuafuaga mo le Matariki.

ʻOna e fua le faʻamanatuina o lenei aso mālōlō i le oso aʻe o le faʻaputuga fetū i lea tausaga ma lea tausaga e fesuisuiaʻi ai le aso tonu e paʻū ai lenei aso i tausaga taʻitasi.

Mo tagata Sāmoa, ua leva ona mou atu le tele o faʻamanatuina o le tele o measina e pei o gaioiga ma fuafuaga mo le ʻtausaga fou' a tagata Sāmoa i aso anamua, sā faʻamanatuina i le aʻe mai o le palolo i le vā o ʻOketopa ma Tēsema.

ʻUpu Fou :

  • Matariki - ʻo le faʻamāori o le fuifuifetū lea ʻo le Mataliʻi po ʻo le Mataaliʻi (Mata o aliʻi)
  • Mataliʻi (gagana Sāmoa) – ʻo le fuifuifetū e taʻua ʻo les Pléiades ; ʻo isi foʻi igoa ʻo le ʻAuuso Toʻafitu ( Sept Sœurs ) i tala faʻaʻeleni ( mythologie grecque ), po ʻo le Messi 45 i le faʻaʻupuga a tagata saienitisi
  • Fuifuifetū – ʻo le faʻaputuga po ʻo le faʻagāsologa o fetū ( constellation )
  • Leipa (mai le Labour) - ʻo se vāega ʻupufai i le mālō o Niu Sila

Vocabulaire:

  • Faʻamanatu - (verbe) commémorer
  • Fuifuifetū - (nom) un groupe d'étoiles, une constellation
  • Palemia (nom) - premier ministre (de l'anglais "premier")
  • Vāega faʻaʻupufai (nom) - parti politique
  • Faʻaʻupufai (adjectif) - politique, se rapportant à la politique